ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ มรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของจังหวัดสุโขทัย

คำนำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย มีความเชื่อว่าเป็นการขอฝนและความอุดมสมบูรณ์ให้กับท้องถิ่น โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งที่ฝนทิ้งช่วง

พิธีกรรมอุ้มพระดำน้ำจะจัดขึ้นในวันแรม 10 ค่ำ เดือน 5 เป็นประจำทุกปี โดยมีการอัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญ 2 องค์ ได้แก่ พระพุทธมหาธาตุ และ พระศรีศาสดา จากวัดมหาธาตุ โดยใช้ขบวนเรือพระที่ตกแต่งอย่างวิจิตรตระการตา ล่องไปตามแม่น้ำยม เพื่อให้ประชาชนได้สรงน้ำพระ เพื่อความเป็นสิริมงคล

ความสำคัญของประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ มีความสำคัญทั้งในด้านวัฒนธรรมและจิตใจ ดังนี้

• การสืบทอดวัฒนธรรมท้องถิ่น: เป็นการอนุรักษ์และสืบทอดวัฒนธรรมอันล้ำค่าของจังหวัดสุโขทัย
• การขอฝนและความอุดมสมบูรณ์: ประชาชนเชื่อว่าการสรงน้ำพระจะช่วยขอฝนให้ตกต้องตามฤดูกาล ทำให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธุ์ธัญญาหาร
• การสร้างความสามัคคี: พิธีกรรมนี้เป็นการรวมตัวของชาวบ้านในชุมชน เพื่อร่วมแรงร่วมใจอัญเชิญพระพุทธรูปและจัดเตรียมขบวนเรือ แสดงถึงความสามัคคีและความร่วมมือ
• การส่งเสริมการท่องเที่ยว: ประเพณีอุ้มพระดำน้ำเป็นจุดดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยือนจังหวัดสุโขทัยในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน สร้างรายได้ให้กับชุมชน

ขั้นตอนของพิธีกรรมอุ้มพระดำน้ำ

พิธีกรรมอุ้มพระดำน้ำประกอบด้วยขั้นตอนต่างๆ ดังนี้

1. การอัญเชิญพระพุทธรูป

พระพุทธมหาธาตุและพระศรีศาสดา จะถูกอัญเชิญลงจากวิหารวัดมหาธาตุ โดยใช้ผ้าขาวรองรับ

2. การเคลื่อนขบวนเรือพระ

ขบวนเรือพระที่ตกแต่งอย่างวิจิตรตระการตาจะเคลื่อนออกจากวัดมหาธาตุ โดยมีเรือพระธาตุ ซึ่งเป็นเรือหลักที่อัญเชิญพระพุทธรูป นำหน้า

3. การสรงน้ำพระ

เรือพระจะล่องไปตามแม่น้ำยม โดยประชาชนทั้งสองฝั่งจะนำน้ำและดอกไม้สรงน้ำพระเพื่อความเป็นสิริมงคล

4. การแสดงทางวัฒนธรรม

ระหว่างการเคลื่อนขบวนเรือพระ จะมีการแสดงทางวัฒนธรรมต่างๆ เช่น รำวง รำกลองยาว ขับเสภา

5. การอัญเชิญพระพุทธรูปกลับวัด

เมื่อขบวนเรือพระล่องไปถึงจุดที่กำหนด พระพุทธรูปจะถูกอัญเชิญขึ้นจากเรือพระและเคลื่อนกลับวัดมหาธาตุ

ตารางที่ 1: รายชื่อเรือพระที่เข้าร่วมในประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ตารางที่ 2: จำนวนผู้เข้าร่วมงานประเพณีอุ้มพระดำน้ำในช่วง 5 ปีล่าสุด

การอนุรักษ์และส่งเสริมประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

การอนุรักษ์และส่งเสริมประเพณีอุ้มพระดำน้ำมีความสำคัญ เพื่อให้ประเพณีนี้ยังคงอยู่สืบไปในอนาคต

• การสนับสนุนจากภาครัฐ: ภาครัฐสามารถสนับสนุนการจัดงานประเพณีอุ้มพระดำน้ำผ่านงบประมาณและการประชาสัมพันธ์
• การมีส่วนร่วมของชุมชน: ชุมชนมีบทบาทสำคัญในการสืบทอดประเพณี โดยการส่งเสริมให้คนรุ่นใหม่เรียนรู้และเข้าใจคุณค่าของประเพณี
• การส่งเสริมการท่องเที่ยว: การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมจะช่วยสร้างรายได้ให้กับชุมชน และเป็นการเผยแพร่ประเพณีอุ้มพระดำน้ำให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง
• การจัดทำเอกสารบันทึก: การจัดทำเอกสารบันทึกประเพณีอุ้มพระดำน้ำ จะช่วยให้คนรุ่นหลังสามารถศึกษาและเรียนรู้ได้อย่างถูกต้อง

ตารางที่ 3: เคล็ดลับการเข้าร่วมงานประเพณีอุ้มพระดำน้ำอย่างปลอดภัย

สรุป

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ เป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของจังหวัดสุโขทัย ที่มีความสำคัญทั้งในด้านวัฒนธรรมและจิตใจ การอนุรักษ์และส่งเสริมประเพณีนี้จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งเพื่อให้ประเพณีนี้ยังคงอยู่สืบไปในอนาคต โดยอาศัยความร่วมมือจากภาครัฐ ชุมชน และนักท่องเที่ยว