Føroyar og Lettland: Sammenligning og kontrast

Høvuðsætningur: Føroyar og Lettland eru bæði ølond í Norðuratlantshavinum og Baltshavinum, við einstøkari søgu, mentan og náttúru.

Innleiðing:
Føroyar er ein sjálvstýrandi partur av Danmarki, sum liggur í Norðuratlantshavinum, nærtur á Skotlandi. Lettland er eitt av teimum trimum Baltisku londunum, sum liggur á eysturstrond Østersjónna. Báðir oyggjarnir hava ein ríka søgu og ein einstøkari mentan.

Søga:
Føroyar vóru fyrst bygdar av víkingum í 9. øld, og síðan vóru teir undir norskt stýri í meira enn 600 ár. Í 1814 vóru Føroyar latnar undir Danmark og hava verið sjálvstýrandi síðan 1948. Lettland varð grundlagt í 1918 eftir at hava verið undir týskum, pólskum og rússiskum stýri. Landið varð partur av Sovjetsamveldinum frá 1940 til 1991 og hevur verið sjálvstýrandi síðan tá.

Mentan:
Føroyar hava ein sterka norðurlendska mentan, sum er påverkað av norskum, skotskum og danskum ávirkingum. Føroyskt mál, sum er eitt vesturnordiskt mál, er móðurmál fyri 90 % av fólkinum. Lettland hevur ein blanding av austurevropaskari og norðurevropaskari mentan, sum er påverkað av týskum, rússiskum og pólskum ávirkingum. Lettiska er móðurmál fyri umleið 60 % av fólkinum.

Dømi 1: Víðgongd dýralívsviðgongd

Náttúra:
Føroyar eru kend fyri sín vøkur náttúru, við høgum fjallum, gróni urð, drammatisku strandlinjum og ríka fuglalívi. Lettland hevur eisini eina fjalsjóndið náttúru, við stórum skógum, mýrum og vøtn. Bæði Føroyar og Lettland hava eitt ríkt dýralív, við einum fjölbroytta fuglabestand og einum góðum fitu av sjáaldgæfari djóra, sum til dømis puffins og bjørnum.

Tabell 1: Viðgongd fugla á Føroyum og Lettlandi

Talvan: Tá ið vit samanbera Føroyar og Lettland, so sæa vit at bæði ølondini hava eitt ríkt dýralív, við einum breiðum fuglabestand. Tá ið vit særligt kykja á viðgongd fuglar, so hava bæði ølondini ein impressive lista av fuglum at nýta.

Búskapur:
Føroyar hava ein bløman di fiskivinnurøki, sum útger 90 % av útflutningsinum. Turismurin er eisini ein týðandi iðnaður. Lettland hevur ein meira mangfeldi bøskap, við iðnaðargreinum innan landbúnað, virkjan, turism og tænastubrød.

Samferðsla:
Føroyar eru tætt knýttir til Danmark og annan heim við flúg- og ferjusambond. Lettland er eisini væl knýtt til restina av Evropa við flúg- og landvegsambond.

Tabell 2: Samferðsla á Føroyum og Lettlandi

Talvan: Vit sæa, at bæði Føroyar og Lettland hava gott samferðslunet. Vágar flugvøllur á Føroyum er ein týðandi knútapunkt fyri ferðasambond við Danmark og annan heim. Rīga flugvøllur í Lettlandi er eisini ein týðandi knútapunkt, sum knýtir landið saman við restina av Evropa.

Fólkið:
Fólkið á Føroyum er umleið 52.000, meðan fólkið í Lettlandi er umleið 1,9 mió. Báðir fólkasløgini eru kend fyri sína gestrisni og venligheit.

Tabell 3: Fólkatal á Føroyum og Lettlandi

Talvan: Við at kanna fólkatalið siá vit, at Lettland hevur ein nógv størri fólkatalsgrunnur samanborið við Føroyar. Tá ið vit tó særligt líta á fólkatættleikan, so er hann munandi lægri í Lettlandi, sum hevur ein fólkatættleika á 35 fólkum fyri hvønn ferkilometur, meðan Føroyar hava ein fólkatættleika á 34 fólkum fyri hvønn ferkilometur.

Avslutning:
Føroyar og Lettland eru bäðir týðandi ølond í Norðuratlantshavinum og Baltshavinum, við síni einstøku søgu, mentan og náttúru. Samanberingin av teimum tveimum ølondunum sýnir bæði líkskapir og munir. Báðir ølondini hava ein ríka søgu, einstøka mentan og vøkur náttúru, men teir hava eisini onnur búskaparlig og samferðslumønstur. Í løttingini av samferðslu, fólki og búskaparligari atgongd, so hava bæði ølondini síni styrkir og svøkulheitir, sum gera tey til einstøku støð til at vitja.